روش تدریس سخنرانی به عنوان یک روش معلم محور، یکی از رایج‌ترین انواع روش تدریس بوده که مزایا و معایب مختلفی دارد. در این مقاله به بررسی مراحل، مزایا و معایب این روش تدریس پرداخته‌ایم و همچنین، کاربردهای مختلف آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
فهرست محتوا
روش تدریس سخنرانی یا توضیحی چیست؟
روش تدریس سخنرانی یا توضیحی چیست؟
روش تدریس سخنرانی (Lecture Method) که به آن روش توضیحی یا پرزنتیشن نیز گفته می‌شود، یکی از رایج‌ترین و معمول‌ترین روش‌های آموزش است که در بیشتر نظام‌های آموزشی مورد استفاده قرار گرفته است. روش تدریس سخنرانی مبتنی بر انتقال مستقیم بوده و محتوای درسی به صورت شفاهی و از طریق سخنرانی معلم، منتقل می‌شود. این روش گرچه بر اساس متکلم وحده بودن معلم و غیر فعال بودن دانش آموزان تشکیل شده، اما برای انتقال اطلاعات گسترده یا پیچیده، مفید و کاربردی است. یادگیری در روش تدریس سخنرانی نیز، بر اساس گوش دادن فعال و یادداشت‌برداری دانش‌آموزان صورت می‌گیرد.
روش تدریس سخنرانی یا توضیحی از روش‌های رایج و معمول تدریس است که از طریق بیان شفاهی و انتقال مستقیم مفاهیم صورت گرفته و برای انتقال اطلاعات گسترده یا پیچیده مناسب است.
مراحل روش تدریس سخنرانی
برای استفاده از روش تدریس سخنرانی لازم است با مراحل و نکات کلیدی آن آشنایی بیشتری داشته باشید. مراحل اصلی روش تدریس سخنرانی شامل موارد زیر است:
- آمادگی و برنامه‌ریزی
قبل از روش تدریس سخنرانی، محتوای مورد نظر را به دقت آماده کرده و اهداف آموزشی خود را مشخص کنید.
- ارائه محتوا
ارائه محتوا و سخنرانی، قسمت اصلی این روش تدریس بوده و شامل سه قسمت مقدماتی، میانی و پایانی است. در قسمت مقدمه، انگیزه و کنجکاوی لازم را در مخاطبان ایجاد کرده و سپس در مرحله میانی، مطالب و مفاهیم مورد نظر را نکته به نکته توضیح خواهید داد. در این مرحله ممکن است از ابزارهای آموزشی مختلفی مانند پاورپوینت، ویدئوهای آموزشی، یا نمودارها استفاده کرده و یا برای جلب توجه دانش‌آموزان، از روش‌های مختلف مانند تغییر تن صدا، طرح پرسش، مثال و … استفاده کنید.
- مرحله پایانی
پس از ارائه سخنرانی نیز، مطالب مورد نظر و نکات کلیدی را جمع بندی کرده و زمانی را برای پاسخگویی به سوالات دانش‌آموزان در نظر بگیرید.
مزایای روش تدریس سخنرانی
روش تدریس سخنرانی در عین رایج و سنتی بودن، مزایای مختلفی دارد که شامل موارد زیر است:
- کنترل بیشتر بر محتوا و زمان تدریس
- ارائه سریع و موثر اطلاعات
- مناسب برای کلاس‌های پر جمعیت
- ارزان و کم هزینه
معایب و محدودیت‌های روش تدریس سخنرانی
روش تدریس سخنرانی یا توضیحی که به عنوان یک روش تدریس معلم محور شناخته شده است، معایب و محدودیت‌هایی نیز دارد که عبارتند از:
- فعالیت و مشارکت کم دانش‌آموزان
- در نظر نگرفتن تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان
- کاهش تعامل و در نتیجه کاهش یادگیری عمیق
- کاهش انجام آزمایشات و فعالیت‌های عملی
روش تدریس سخنرانی همچنین بهتر است در تکمیل دیگر انواع روش تدریس مانند روش تدریس استقرایی، روش تدریس اکتشافی و … استفاده شده تا تاثیر بیشتر و یادگیری عمیق‌تری برای دانش‌آموزان به همراه داشته باشد.
کاربرد روش تدریس سخنرانی
روش تدریس سخنرانی به عنوان متداول‌ترین روش آموزشی، کاربردهای مختلفی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- انتقال سریع اطلاعات
روش تدریس سخنرانی یک روش مناسب برای انتقال حجم زیادی از اطلاعات در مدت زمان کوتاه است.
- معرفی مفاهیم جدید
برای معرفی موضوعات جدید و ناآشنا برای دانش‌آموزان نیز می‌توان از روش تدریس سخنرانی استفاده کرد.
- مقدمه بحث‌ها و فعالیت‌ها
برای مطرح کردن مقدمه و شروع فعالیت‌های کلاسی مختلف، می‌توانید با کمک روش تدریس سخنرانی، دانش‌آموزان و فراگیران را برای مشارکت فعال آماده کنید.
- توضیح مطالب پیچیده
روش تدریس سخنرانی برای توضیح مطالب پیچیده نیز کاربرد گسترده‌ای داشته و به معلم این امکان را می‌دهد تا جزئیات بیشتری را توضیح دهد.
روش تدریس سخنرانی که بهتر است در تکمیل دیگر روش‌های تدریس مورد استفاده قرار گیرد، برای بیان مقدمه بحث‌ها و فعالیت‌ها، توضیح مطالب پیچیده‌تر، معرفی مفاهیم جدید و انتقال سریع اطلاعات مناسب است.
مثال برای روش تدریس سخنرانی
همان طور که گفته شد روش تدریس سخنرانی، کاربردهای مختلفی دارد. برای استفاده از این روش به عنوان یک روش تدریس ابتدایی، می‌توانید یک داستان تاریخی را در نظر بگیرید که معلم می‌خواهد در آن، دوره‌ای از تاریخ معاصر را برای دانش‌آموزان توضیح دهد. با روش تدریس سخنرانی معلم می‌تواند اطلاعات مورد نظر، وقایع مهم، شخصیت‌های کلیدی و تحولات آن دوره را به خوبی برای شاگردان خود توضیح داده و همچنین از اسلایدهای تصویری، نمودارها، پخش فیلم کوتاه و … استفاده کند. در پایان نیز، دانش‌آموزان می‌توانند سوالات خود را مطرح کرده و یا نظرات خود را با دیگر دانش‌آموزان در میان بگذارند.
جمع‌بندی
روش تدریس سخنرانی یا توضیحی، یک روش رایج و متداول در آموزش است که در آن، مطالب و مفاهیم درسی توسط معلم به صورت ارائه کلامی و شفاهی به فراگیران منتقل می‌شود. معلم می‌تواند در این روش تدریس از ابزارهای کمکی آموزشی مانند پاورپوینت، ویدئو، نمودار و … استفاده کند.
بدون دیدگاه