روش تدریس ایفای نقش از جمله روشهای نوین و جذاب در تدریس است که یادگیری اثربخش و عمیقی را برای دانشآموزان به دنبال داشته و همچنین سبب موفقیت بیشتر معلمان و مدرسان در حرفه خود میشود. روش تدریس بازی نقش به موضوعات خاصی محدود نبوده و در دروس مختلف مانند فارسی، مطالعات اجتماعی، تاریخ، علوم و حتی درس ریاضی نیز کاربرد دارد. در این مقاله پس از بررسی کامل روش تدریس ایفای نقش، به کاربردهای مختلف آن به همراه یک مثال پرداختهایم تا به خوبی با مراحل اجرایی کردن این روش، آشنا شده و اطلاعات لازم را به دست آورید.
فهرست محتوا
روش تدریس ایفای نقش در ابتدایی
روش ایفای نقش در تدریس مطالعات اجتماعی
روش تدریس ایفای نقش چیست؟
روش تدریس ایفای نقش یکی از روش تدریس خلاقانه و مبتنی بر تعامل است که در آن، دانشآموزان بدون نیاز به مهارت بازیگری قسمتی از درس را به صورت نمایشی کوتاه در نقشهای مختلف اجرا کرده و سپس، تمامی دانشآموزان به نقد و بحث درباره آن میپردازند.
الگوی تدریس ایفای نقش که به آن وانمودسازی نیز گفته میشود، از طریق تجسم عینی در موضوعات و درسهایی که برای نمایش مناسب هستند، به یادگیری بهتر دانشآموزان کمک میکند. روش آموزش ایفای نقش افزون بر محیط لذتبخش و بستر مناسبی که برای آموزش و یادگیری دانشآموزان فراهم میکند، تعامل بین دانشآموزان را افزایش داده و با شبیهسازی موقعیتهای واقعی زندگی، مهارتهای عملی و تجربی آنان را نیز ارتقا میدهد.

اهداف روش تدریس ایفای نقش
روش تدریس ایفای نقش با شناسایی و کاوش احساسات خود و دیگران، به درک مفهوم فرد در اجتماع و همچنین، توانایی رفع و تحلیل تعارضهای بین فردی در گروههای اجتماعی کمک میکند. چرا که دانشآموزان در روش تدریس ایفای نقش، خود را به جای فرد دیگری قرار داده و از طریق تعامل با دیگر نقشآفرینان، فرصت خوب و مناسبی برای تحلیل ارزشهای رفتاری، توانایی حل مسائل بین فردی و اجتماعی و شناسایی ارزشهای فرهنگی خواهند داشت. روش ایفای نقش که با بروز احساسات درونی دانشآموزان مانند همدلی، تفاهم، کدورت، محبت و صمیمیت و … همراه است، به بخشی از زندگی دانشآموزان تبدیل شده و ضمن رهاسازی این احساسات، در زمینههای درمانی و برای تغییر نوع رفتار نیز کارآمد خواهد بود.
مزایای روش تدریس ایفای نقش
از جمله مزایا و اثرات مثبت دیگری که الگوی تدریس ایفای نقش به همراه دارد، عبارت است از:
· بهبود مهارتهای اجتماعی و تحلیل رفتاری
· حضور فعال تمامی دانشآموزان در کلاس درس
· شناخت احساسات و ارزشهای فردی و اجتماعی مختلف
· ایجاد نگرش و دیدگاههای مختلف برای حل مسائل بین فردی
· استفاده از قدرت روابط عاطفی برای جلب توجه و تمرکز فراگیران
· تقویت بعد اجتماعی شخصیت فراگیران و رشد همدلی نسبت به دیگران
· رفع خجالت و کمرویی دانشآموزان با تعامل در گروهها و مشارکت در اجرای نمایش
کاربرد روش تدریس ایفای نقش
روش تدریس ایفای نقش با تاثیر بالا و قدرتمندی که در یادگیری و آموزش دارد، در زمینههای مختلفی شامل دوران ابتدایی و یا آموزش دروسی مانند ریاضی، تاریخ، علوم، ادبیات و … کاربرد دارد:

روش ایفای نقش در تدریس ریاضی
روش ایفای نقش در تدریس ریاضی از جمله روشهای نوین و جدید برای آموزش ریاضی بوده که در مقایسه با روشهای تدریس سنتی، کارایی و تاثیر بسیار بیشتری دارد. روش ایفای نقش در تدریس ریاضی کمک میکند تا از طریق تعامل با همکلاسان خود و مثالهای واقعی و ملموس، درک بهتری از مفاهیم ریاضی داشته باشند.
روش تدریس ایفای نقش در ابتدایی
این روش تدریس که یکی از انواع روش تدریس ابتدایی است، سبب میشود دانشآموزان، رشد ذهنی و کلامی مناسبی داشته باشند و از طریق بیان دیالوگها و یا خواندن شعر و سرود در زمان ایفای نقشها، مهارتهای اندیشیدن، گوش کردن و صحبت کردن در آنان تقویت شود.
مقاله پیشنهادی: اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی

روش ایفای نقش در تدریس تاریخ
تدریس تاریخ که غالبا به روش سخنرانی و معلم محور صورت میگیرد، اثربخشی چندانی نداشته و به همین دلیل، معلمان به دنبال راهی برای تغییر این روش و استفاده از الگوهای جدید تدریس هستند. روش ایفای نقش سبب میشود دانشآموزان با مشارکت در اجرای نمایش و یا تماشای آن، مطالب درسی و داستانهای تاریخی را به خوبی فرا گرفته و در طولانی مدت آن را به خاطر خواهند داشت.
روش ایفای نقش در تدریس علوم
بهکارگیری این روش تدریس در درس علوم همچنین سبب میشود تا دانشآموزان، درک بهتری نسبت به مفاهیم داشته و در نتیجه، نمرات بهتر و عالیتری کسب کنند.
روش ایفای نقش در تدریس فارسی
الگوی تدریس ایفای نقش در درس فارسی، میتواند داستانها و موضوعات کتاب درسی فارسی را به یک نمایش زنده تبدیل کند. الگوی تدریس ایفای نقش در درس فارسی به دانشآموزان کمک میکند، خود را به جای شخصیتهای مختلف یک داستان قرار داده و ایفای نقش کنند.
روش ایفای نقش در تدریس مطالعات اجتماعی
روش تدریس ایفای نقش در مطالعات اجتماعی با شبیهسازی زندگی واقعی کمک میکند تا دانشآموز ضمن یادگیری مطالب آموزشی با قوانین و ارزشهای اجتماعی آشنا شده و بتواند مسائل را از دیدگاه اجتماعی تحلیل کند.
اجرای روش تدریس ایفای نقش با مثال
در این بخش مراحل روش تدریس ایفای نقش را همراه با یک مثال، بررسی خواهیم کرد. تعیین موضوع و نوشتن آن به صورت نمایشنامه، اولین مرحله در تدریس این شیوه است. به عنوان مثال، معلم میتواند با طرح یک پرسش، ذهن دانشآموزان را به موضوع مورد نظر خود جلب کرده و آنان را کنجکاو کند. تعیین نقشها و نوشتن سناریو و همچنین انتخاب شرکتکنندگان، گام بعدی در روش تدریس بازی نقش است که در آن، آموزگار با در نظر گرفتن علایق و خصوصیات اخلاقی دانشآموزان، نقش هر فرد را مشخص خواهد کرد. در مرحله بعد نیز، ایفاگران نقش آماده اجرای نقشهای خود شده و دانشآموزان دیگر نیز، به آماده کردن صحنه میپردازند. سپس معلم، ذهن دانشآموزان را برای تماشای نمایش آماده کرده و از آنها میخواهد تا با تماشای دقیق نمایش، خود را برای شرکت در بحث و تبادل نظر بعد از اجرا آماده کنند.

تفاوت روش تدریس ایفای نقش و روش تدریس نمایشی
ممکن است این سوال در ذهن شما ایجاد شود که روش تدریس ایفای نقش با روش تدریس نمایشی چه تفاوتهایی دارد؟ برای پاسخ به این سوال لازم است بدانید الگوی تدریس نمایشی، بر پایه دیدن و مشاهده بوده و از این نظر کاملا با الگوی تدریس ایفای نقش متفاوت است. در واقع فراگیران بر خلاف روش ایفای نقش که به بازی و اجرای نمایش مشغول میشوند، در الگوی تدریس نمایشی تنها از طریق دیدن، آموزشها یا مهارتهای خاصی را دریافت خواهند کرد. تفاوت دیگر روش تدریس نمایشی با الگوی بازی نقش نیز، امکان استفاده از اشیا و مدلهای مختلف حین آموزش است. به عنوان مثال ممکن است معلم در این روش تدریس، از مدل بدن انسان برای نشان دادن اعضای بدن، نوع عملکرد آنها و … استفاده کند.
در روش تدریس نمایشی، آموزش تنها از طریق دیدن و مشاهده کردن صورت میگیرد؛ بر خلاف روش تدریس ایفای نقش که فراگیران در آن به ایفای نقش مشغول میشوند. ضمن آنکه در روش تدریس نمایشی، ممکن است مدرس از اشیا و مدلهای مختلف برای آموزش استفاده کند.
بدون دیدگاه